ĐỔI CHÁC.
Trước khi phát minh ra tiền để định giá trị của món đồ , sản phẫm và công sức của một việc làm . Thí dụ như một nãi chuối ,một đống lúa,một con heo... là bao nhiêu nếu được qui thành tiền (đơn vị tiền tệ của xứ đó),cũng như một người dùng sức lực của chính mình đào một cái hố trong hai ngày sẽ được thanh toán với bao nhiêu con cá hay mấy con gà để trả công cho anh ta. Trước đó ,các loại vỏ sò,ốc có bề ngoài đẹp ,khó kiếm và các thứ như ngà voi, sừng tê giác,nanh heo rừng...cũng đã được con người đem ra nhằm trao đổi với nhau khi người có món nầy,kẻ có vật kia đem ra "định giá" (lẽ dĩ nhiên phải có sự đồng thuận của số đông người,giá trị của con ốc L.Tiên ấy mới đổi được ba trái bắp hay một trái dừa,một cái nanh heo rừng cong dài độ ngón tay cái thì giá trị của nó sẽ là bao nhiêu "bụm lúa" (hai bàn tay của người đàn ông dùng đong)... Thời kỳ đổi và đong đếm ấy không ai biết lúc bắt đầu cho tới khi kết thúc bao lâu. Nhưng thói que...